در قسمت اول این مقاله با استانداردهای ملی در زمینه ساپورت پایپینگ و ساپورت تاسیسات آشنا شدید. البته ممکن است در مواردی، استانداردهای ملی دستور العملی مناسب کار مورد نظرتان را نداشته باشند، در این موارد میتوانید به استانداردهای بین المللی رجوع کنید. برای مثال در نشریات و مقررات ملی چیزی درباره نحوه ساخت و نصب صحیح ساپورتهای سینی کابل نیامده است. در چنین مواردی لازم است از استانداردهای معتبر جهانی استفاده کنیم.
به همین منظور در بخش بعدی به معرفی تعدادی از این استانداردها میپردازیم.
استانداردهای بین المللی ساپورت لوله و تاسیسات
استانداردهای مطرح بین المللی در زمینه طراحی و اجرای ساپورت پایپینگ فراوان هستند و اگر بخواهیم تنها به معرفی تعدادی از برترینها بپردازیم میتوانیم از این استانداردها نام ببریم:
- استاندارد BS3974 استاندارد کشور انگلیس برای ساپورتهای صنعتی و غیر صنعتی
- استاندارد ASME 31.1 & 31.3 استاندارد آمریکایی ساپورتهای صنعتی پاپینگ نفت و گاز
- استاندارد VGB-R-510 (مربوط به کشور آلمان)
- استاندارد MITI-501 (مقررات فنی ژاپن)
- استانداارد MSS SP-58 استانداردهای انجمن تولیدکنندگان آمریکا درباره بست لوله و ساپورت لوله
در ادامه از آنجا که مرجع بسیاری از قوانین نشریه 128 استاندارد BS3974 می باشد، به بررسی کوتاهی از آن میپردازیم. استاندارد انگلیسی BS 3974 در سه جلد تنظیم شده که حدود دامنه کاربرد دو جلد اول در طراحی و ساخت ساپورت لوله و بست لوله های فولادی و چدنی عایق دار یا بدون عایق از سایز ۱۵ الی ۶۰۰ میلیمتر و از دمای کاری -۲۰ الی ۴۷۰ درجه سانتیگراد می باشد. خلاصه مطالب استاندارد به این صورت است:
رئوس مطالب جلد اول:
- جزییات انواع بست لوله آویز- کشویی و غلطکی
- جزییات انواع یو بولت و کرپی
- قواعد بازرسی
- قواعد لیست بندی قطعات و بسته بندی لوازم پیش ساخته
رئوس مطالب جلد دوم:
- مشخصات انواع اتصال ساپورت به تیرآهنهای (یا دیگر سازه های فلزی) نمایان در سقف مانند: بیم کلمپ ها (بست اتصال به تیرآهن) و لچکی های جوشی
- ابعاد و اندازه های بست لوله در رایزرها – بست رایزر
- ابعاد و اندازه های پایه های زیر زانوی رایزر
- جانمایی و محاسبات مربوط به ساپورتهای مهار (فیکس پوینت) و ساپورتهای راهنما (گاید ساپورت)
- محاسبات مربوط به ساپورت زیر سری لوله ها و دستک ها
اما حدود و دامنه کاربری جلد سوم استاندارد BS3974 با دو جلد قبلی متفاوت است و بیشتر کاربری های خاص صنعتی و دریایی را پوشش میدهد. در این استاندارد، دامنه سایز لوله از 10 الی 1200 میلیمتر و دامنه دمای -196 الی 570 درجه سانتیگراد می باشد. همچنین بستها و کرپی های ساخته شده از فولادهای آلیاژی و همینطور آلیاژهای صنعتی مس نیز مورد پوشش قرار میگیرند. با توجه به عدم ارتباط محدوده اثر این استاندارد به موضوع این مقاله، از نقل خلاصه مطالب آن خود داری میکنیم.
می توان گفت مهم ترین چالشی که مهندسان هنگام اجرای ساپورت تاسیسات با آن مواجه هستند، تبعیت کامل از استانداردها و طراحی بهینه است که نیازمند رعایت اصول طراحی خاصی می باشد. چنانچه به مشاوره در خصوص خرید ساپورت تاسیسات ، ساپورت لوله و سینی کابل در اصفهان نیاز دارید همین امروز با ما تماس بگیرید.
اصول استاندارد طراحی و اجرای ساپورت لوله
یک سیستم لوله کشی برای پشتیبانی بیشتر به یک پایه یا سازه در نزدیکی خود نیاز دارد که بتواند بار اضافی کل شبکه لوله کشی را تحمل کند. در یک سیستم ساپورت پایپینگ ، برخی از تکیه گاه ها (ساپورت ها) مستقیماً به لوله ها متصل می شوند در حالی که برخی از انواع پشتیبانی این گونه نیستند.
به طور کلی ساپورت ها بر اساس ترتیب ارتباطشان با لوله به دو گروه عمده تقسیم میشوند:
ساپورت لوله اولیه: این نوع تکیه گاه ها مستقیماً با لوله ها در گیر هستند و نیروهای حاصل از مهار لوله ها را به عناصر سازه ای ساختمان یا ساپورت لوله ثانویه منتقل میکنند. میتوان گفت که در ساختمانهای معمولی تقریبا همه ساپورتها، ساپورت لوله اولیه هستند و مستقیما لوله را به سازه ساختمان متصل میکنند. کلیه بستها، ساپورتهای زیر سری لوله، کرپی ها و دستکها از این نوع ساپورت هستند.
ساپورت لوله ثانویه: نوعی سازه است که مستقیماً به لوله ها متصل نمی شود بلکه به پایه های دیگر یا اعضای سازه ای دیگری متصل می شود و ساپورت لوله اولیه را در محل خود نگه میدارد.
این نوع ساپورت ها معمولا در صنایع بزرگ دیده میشوند. یک مثال برای ساپورت ثانویه رک های بتنی است که ساپورت های مهار و ساپورت های راهنمای لوله روی آن قرار می گیرند. مثال دیگر از تفاوت ساپورت های اولیه و ثانویه را در مهار دودکش‌های ساختمانهای بزرگ می توان دید. معمولاً این لوله‌ها سنگین می باشند و برای مهار آنها یک شاسی کشی بتنی یا فلزی در سازه ساختمان اجرا می شود. این شاسی همان ساپورت ثانویه است که ساپورت های اولیه یعنی کرپی ها و یا بستهای مهار کننده روی آن سوار می شوند. در واقع قسمتهایی از سازه ساختمان که هدفی جز نگه داشتن تاسیسات ندارند، ساپورت ثانویه خواهد بود. معمولاً محاسبه ساپورتهای اولیه به عهده تیم مکانیک می باشد و محاسبه ساپورتهای ثانویه را تیم سازه انجام می دهد. طراحی و اجرای این ساپورت ها همراه با سازه اصلی ساختمان انجام می شود.
در ادامه خلاصه‌ای از اصول لازم الاجرا با توجه به استاندارد ASME B31.3 در مورد بست های لوله برای شما آماده شده است:
بست لوله به عنوان مکانیزم ساپورت برای لوله های معلق در شرایط افقی یا عمودی تعریف می شوند. این بست ها با توجه به نیاز سیستم لوله کشی انواع مختلفی دارند. در حین نصب بست لوله طبق استاندارد ساپورت پایپینگ چند نکته باید رعایت شود:
- موقعیت بست لوله را می توان در حین نصب تنظیم کرد تا هرگونه عدم تطابق و عدم همراستایی را اصلاح کند. (به غیر از خط بحرانی استرس در خطوط لوله صنعتی)
- در صورت وجود شرایط به وجود آورنده خوردگی، در هنگام نصب باید اقدامات لازم جهت جلوگیری از نفوذ آب بین بست و لوله انجام پذیرد.
- برای محدوده دمایی بالاتر از 230 درجه سانتیگراد، باید یک برش برای جلوگیری از لیز خوردن لوله در زیر گیره در نظر گرفته شود.
- برای لوله های عایق، ضخامت عایق روی بستها باید افزایش یابد تا از هرگونه نفوذ روی روکش عایق جلوگیری شود.
جهت خرید انواع بست ها، ساپورت تاسیسات ، ساپورت لوله و سینی کابل در اصفهان با ما تماس بگیرید.
-
تعیین محل نصب ساپورت پایپینگ
محل پشتیبانی لوله ها بسته به عوامل و ملاحظات زیادی مانند اندازه لوله، پیکربندی سیستم لوله کشی، محل قطعات سنگین و در دسترس بودن سازه ساپورت، تعیین می شود. برای تعیین محل ساپورت لوله حتما این موارد را در نظر بگیرید:
- ساپورت ها نباید روی دریچه ها، فلنج ها و سایر اجزای لوله کشی قرار گیرند.
- ساپورت باید روی لوله تا حد امکان نزدیک به اجزای سنگین سیستم لوله کشی مانند شیرها یا پمپهای خطی قرار گیرد.
- هنگام تغییر جهت دادن لوله ، باید در نزدیکترین مکان به این تغییر جهت ساپورتی گذاشته شود.
- برای لوله های متصل به پمپ ها، اولین تکیه گاه لوله باید به یک فوندانسیون معمولی متصل شود.
همچنین انتخاب مواد پشتیبانی لوله باید مطابق با استانداردهای زیر باشد:
- جنس بست و ساپورت لوله باید با جنس لوله ها همخوانی داشته باشد.
- جنس بست و ساپورت لوله باید با نسبت به دمای کاری لوله ها مقاوم باشد.
- همه ساپورت های لوله آویز باید با راد از جنس کربن استیل به سقف متصل شوند.
- مواد پلیمری مورد استفاده در ساخت روکش بستها و ساپورت های لوله باید با حداکثر/حداقل دمای کاری لوله سازگاری داشته باشند..
پارامترهای اساسی برای راهنمای انتخاب ساپورت پایپینگ به شرح زیر است:
- شرایط طراحی فرآیند (پروسه)
- جنس لوله ها
- بارهای لوله کشی شامل وزن لوله کشی، سیال، وزن، شیر ها، تجهیزات سوار شده روی خط و غیره.
- جنس، ضخامت، چگالی و مشخصات عایق.
- نقشه چیدمان عمومی لوله کشی
- نیروها، ممان ها و جابجاهای حرارتی لوله ها
- بارهای موقتی: بار تست هیدرولیکی لوله، بارهای زلزله، بارهای ناشی از باد و طوفان و غیره.
سخن پایانی
جزئیات طراحی ساپورت لوله و قواعد و استانداردهای آن در سیستمهای صنعتی بزرگ مانند نفت و گاز کاملاً با مبانی و معیارهای حاکم بر ساپورت های ساختمانی معمولی متفاوت است. بنابراین هنگام استفاده از یک دستورالعمل قبل از هر چیز به حدود و دامنه آن مقررات دقت نمایید. در مورد ساپورت لوله های غیر صنعتی استانداردهای ملی کاملی وجود دارند و باید مد نظر قرار بگیرند. لیست این مقررات را در ادامه می بینید:
- فصل ۹ از مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان
- جلد اول و دوم و سوم و ششم از نشریه ۱۲۸ سازمان برنامه و بودجه
- نشریه ۸۲۲ سازمان برنامه و بودجه
- نشریه ۵۲۴ سازمان برنامه و بودجه
در کنار این استاندارد ها استاندارد های بین المللی فراوانی جهت انجام ساپورت پایپینگ وجود دارد. این استانداردها در مواردی که استاندارد ملی به فراخور نیاز پروژه وجود نداشته باشد، قابل استناد هستند. آنچه بسیار مهم است اطلاع از این مطلب است که برای چه جزئیاتی باید در کدام استاندارد و کد به دنبال قاعده و دستورالعمل بگردیم. امیدواریم مقاله حاضر توانسته باشد در این امر به یاری شما بشتابد.